Nỗ lực xanh hóa và sản xuất bền vững ngành Giấy

Sản xuất bền vững ngành giấy cần đổi mới công nghệ, tăng tái chế và thúc đẩy kinh tế tuần hoàn – hướng tới Net Zero và phát triển xanh toàn diện.

Kinh tế tuần hoàn, sản xuất bền vững ngành Giấy

Trước sức ép ngày càng lớn từ biến đổi khí hậu, yêu cầu giảm phát thải và bảo vệ tài nguyên, sản xuất bền vững ngành giấy đang nổi lên như một chiến lược tất yếu. Trong đó, kinh tế tuần hoàn là giải pháp trọng tâm giúp ngành Giấy Việt Nam tái cấu trúc chuỗi sản xuất, giảm tiêu hao tài nguyên và tối ưu giá trị vật liệu qua mỗi vòng đời sử dụng.

Theo ông Nguyễn Thượng Hiền – Phó Vụ trưởng Vụ Môi trường (Bộ TN&MT), ngành công nghiệp giấy đang đứng trước thời điểm quan trọng để tái định vị, không chỉ về công nghệ mà còn trong tư duy phát triển dài hạn: Từ mô hình tuyến tính sang mô hình tuần hoàn, từ tăng trưởng đơn thuần sang tăng trưởng xanh.

 

Vai trò của ngành giấy trong chuỗi giá trị xanh

Ngành giấy có liên kết sâu rộng với nhiều ngành công nghiệp khác như: Lâm nghiệp, nông nghiệp, hóa chất, in ấn, bao bì và thiết bị chế tạo. Với đặc trưng sử dụng nguyên liệu xơ sợi thực vật (gỗ, tre, nứa…) và giấy tái chế (OCC, DIP), đây là ngành có tiềm năng lớn để triển khai các giải pháp tiết kiệm tài nguyên, giảm phát thải, bảo tồn rừng và bảo vệ hệ sinh thái tự nhiên.

“Quy hoạch phát triển ngành công nghiệp giấy đến năm 2025” của Bộ Công Thương đã đặt rõ định hướng: nâng cao năng lực công nghệ, ứng dụng các giải pháp sản xuất sạch hơn, tận dụng năng lượng tái tạo (biomass), công nghệ nano, và giảm phụ thuộc vào nhập khẩu bột giấy.

Thành tựu và thách thức trong hành trình sản xuất bền vững

Trong 10 năm gần đây, ngành giấy Việt Nam đã ghi nhận sự phát triển mạnh mẽ về:

• Tăng trưởng sản lượng và chất lượng sản phẩm.
• Nâng cao hiệu quả sử dụng nguyên liệu và năng lượng.
• Cải thiện công nghệ xử lý nước thải và chất thải rắn.
• Đáp ứng tốt nhu cầu giấy bao bì cho tiêu dùng và xuất khẩu.

Tuy nhiên, thách thức vẫn còn lớn, đặc biệt với các doanh nghiệp vừa và nhỏ. Nhiều cơ sở chưa đủ năng lực đầu tư vào hệ thống xử lý chất thải đạt chuẩn, kỹ thuật sản xuất còn lạc hậu, gây tiêu hao tài nguyên cao và khó đáp ứng các quy định môi trường hiện hành.

 

Định hướng xanh hóa

Ông Đặng Văn Sơn – Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Giấy và Bột giấy Việt Nam (VPPA), khẳng định: “Phát triển kinh tế tuần hoàn trong ngành Giấy không chỉ bảo vệ môi trường, mà còn nâng cao hiệu quả kinh tế và năng lực cạnh tranh”.

Định hướng bao gồm:

• Thiết kế sản phẩm theo nguyên tắc tiết kiệm tài nguyên, sử dụng giấy định lượng thấp, không tẩy trắng.
• Giảm tiêu hao năng lượng, hơi sấy và nước sạch.
• Tăng tỷ lệ thu gom và tái chế giấy đã qua sử dụng.
• Triển khai công nghệ đồng phát (CHP) sử dụng lò hơi tiết kiệm năng lượng.

Ưu tiên đầu tư vào các sáng kiến ESG đặc biệt là giảm phát thải khí nhà kính, kiểm kê và tái sử dụng chất thải.

 

Đề xuất chính sách hỗ trợ doanh nghiệp thực thi sản xuất bền vững

Để thúc đẩy chuyển đổi xanh toàn ngành, VPPA đưa ra 8 đề xuất cụ thể:

• Xây dựng khung pháp lý đồng bộ về kinh tế tuần hoàn, rõ quyền và nghĩa vụ cho doanh nghiệp.
• Hướng dẫn thuế VAT – tín dụng xanh, khuyến khích tái chế và thu gom giấy.
• Cải thiện quy định hóa đơn điện tử, giảm rủi ro pháp lý.
• Giảm tỷ lệ ký quỹ môi trường, linh hoạt chính sách nhập khẩu OCC, SOP làm nguyên liệu thứ cấp.
• Cho phép xử lý chất thải rắn tại nhà máy với điều kiện môi trường kiểm soát.
• Hướng dẫn quy trình chuyển tro xỉ thành vật liệu san lấp.
• Khuyến khích công nghệ sản xuất sạch hơn, chuyển giao giải pháp tiết kiệm năng lượng và xử lý nước thải hiệu quả.
• Thúc đẩy hợp tác công – tư, hình thành hệ sinh thái thu gom giấy tái chế chuyên nghiệp.

 

Ngành giấy cần đột phá để giữ vai trò trong nền kinh tế xanh

Việc chuyển đổi sang sản xuất bền vững ngành giấy không chỉ là yêu cầu về mặt tuân thủ pháp luật, mà là đòn bẩy chiến lược để Việt Nam đạt mục tiêu Net Zero 2050. Để hiện thực hóa, cần sự phối hợp chặt chẽ giữa doanh nghiệp, nhà nước và cộng đồng tiêu dùng.

• Doanh nghiệp: thay đổi tư duy quản trị, đầu tư công nghệ tái chế và tối ưu hóa năng lượng.
• Chính phủ: tạo hành lang pháp lý, khuyến khích tín dụng xanh, hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ chuyển đổi.
• Người tiêu dùng: lựa chọn sản phẩm tái chế, tham gia phân loại tại nguồn.

 

Ngành giấy Việt Nam đang đứng trước cơ hội lớn để trở thành hình mẫu về kinh tế tuần hoàn trong công nghiệp chế biến – vừa bảo vệ môi trường, vừa nâng cao giá trị gia tăng cho nền kinh tế.

Nguồn: Cổng thông tin điện tử Bộ Công Thương

 

Thông tin liên hệ: